Σαράντος Ι. Καργάκος – Προβληματισμοί (Ένας διάλογος με τους νέους ) Τόμος Ε΄ (απόσπασμα)

Ο Σαράντος Ι. Καργάκος γεννήθηκε στο Γύθειο το 1937. Στη διάρκεια του Εμφυλίου εγκαθίσταται στην Αθήνα. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πρωταγωνίστησε στο αμφισβητικό κίνημα των ετών 1961-1967 και υπήρξε ο εισηγητής του 15 για την παιδεία. Εργάσθηκε επί τριάντα πέντε έτη στα μεγαλύτερα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια των Αθηνών και στους μεγαλύτερους φροντιστηριακούς οργανισμούς στους οποίους πάντα υπήρξε ιδρυτικό μέλος. Συνεργάσθηκε με τα περιοδικά: Οικονομικός Ταχυδρόμος, Κοινωνικές Τομές, "Ιχνευτής, Ελλοπία, Άρδην, Ευθύνη και 4 Τροχοί. Επί τετραετία 1997-2001 ήταν αρθρογράφος επιφυλλιδογράφος και κριτικός των εφημερίδων: Ελεύθερος Τύπος και Τύπος της Κυριακής. Έχει γράψει πενήντα έξι βιβλία. Από αυτά ξεχωρίζουν οι γλωσσικές μελέτες "Αλαλία" και "Αλεξία", η ιστορική μελέτη "Από το μακεδονικό ζήτημα στην εμπλοκή των Σκοπίων", οι συλλογές δοκιμίων "Προβληματισμοί: Ένας διάλογος με τους νέους" 6 τόμοι και "Κινούμενη άμμος", το δίτομο ιστορικό έργο "Ιστορία του ελληνικού κόσμου και του μείζονος χώρου", η επίσης ιστορική μελέτη "Αλβανοί Αρβανίτες Έλληνες", η ογκώδης μονογραφία "Αλεξανδρούπολη μια νέα πόλη με παλιά ιστορία", η πολιτική μελέτη: "Παγκοσμιοποίηση: Προς ένα παγκόσμιο ολοκληρωτικό σύστημα εξουσίας".

Πηγή:http://www.bibliopolio.gr

Ένα απόσπασμα από μια σειρά βιβλίων, τα οποία αγάπησα πολύ στα χρόνια του λυκείου και τους ξαναρίχνω μια ματιά πάντα στο πέρασμα των χρόνων. Τότε τα μάθαινα, σήμερα τα μελετάω. Τότε τα έβρισκα επαναστατικά, τώρα ενίοτε παρωχημένα και ελαφρώς συντηρητικά. Ωστόσο παραμένουν κείμενα απλά και ουσιαστικά, τόσο όσο χρειάζεται για να γίνει η κουλτούρα μας κατανοητή μέσα από την καταγραφή της, τόσο όσο χρειάζεται για να αποκτήσει η συνείδησή μας μια επάρκεια πυκνότητας, η οποία απαιτείται για να μην πλάθεται από την εντύπωση αλλά από την αλήθεια μας. Έχουν αλλάξει πολλά από το 1989, έτος έκδοσης του προκείμενου, αλλά υφίσταται ωστόσο αυτή η λεπτή γραμμή, που μέρος της - αλλά σίγουρα όχι η ολοκληρωμένη αλήθεια της- αποτελεί η παρακάτω άποψη, καταλήγοντας πάλι σε κάποιο σημείο της, δημιουργώντας τον κύκλο που δεν είναι άλλος από τον γνωστό και χιλιοειπωμένο "ρου της ανθρώπινης ιστορίας".

{ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ – Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

[…]

2. Ζούμε την εποχή της μεγάλης  σύγχυσης. Παντού η ποσότητα εκτοπίζει την ποιότητα. Στον τομέα της τέχνης κυριαρχεί το «κιτς», στην αρχιτεκτονική η πολυκατοικία, στη δίαιτα η πολυφαγία, στις ανθρώπινες σχέσεις  η βαναυσότητα, στο συναίσθημα η ρηχότητα, στην πολιτική το σύνθημα, στον αθλητισμό το ρεκόρ επιδόσεων και αμοιβών,  στην οικονομία ο ρυθμός παραγωγής και κατανάλωσης, στα βιβλία το εκάστοτε πολυδιαφημιζόμενο «μπεστ σέλερ» , στην τηλεόραση η σαπουνόπερα, ή κοινώς σήριαλ, στον κινηματογράφο το πορνό και η βία, στο θέατρο η βωμολοχία, στην επαφή μας με τη φύση ο εμπρησμός και η οικοπεδοφαγία. Είναι μια εποχή που ο άνθρωπος τρώει τον εαυτό του.

     Μιλάμε για πρόοδο αλλά μάθαμε να την υπολογίζουμε μόνο από τα εξωτερικά στοιχεία, μόνο από τους επιβλητικούς αριθμούς παραγωγής και τους εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης. Όμως, ενώ την εξωτερικό πρόοδο την βλέπουμε, την υπολογίζουμε, την βαθμολογούμε, αντίθετα την εσωτερική καθίζηση αδυνατούμε να την μετρήσουμε. Ενώ ξέρουμε τι κερδίσαμε εξωτερικά, αγνοούμε το τι χάσαμε εσωτερικά. Είναι αδύνατο να βρεθούν δείκτες για την προσμέτρηση της ηθικής πτώσης του ανθρώπου. Τα ποσοτικά επιτεύγματα μας εμπόδισαν να υπολογίσουμε τις ποιοτικές απώλειες. Αυτές μόνο να τις αισθανθούμε μπορούμε. Κι ευτυχώς αντιδρούμε κι όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζητούμε μια ζωή στηριγμένη στην ποιότητα κι όχι μόνο στην ποσότητα.

Πέρα από αυτό, επειδή η εποχή μας μαστίζεται  από την κοινωνική δυσαρμονία , τη συρρίκνωση των ελευθεριών του πολίτη- όχι από ανελεύθερα καθεστώτα αλλ’ από μηχανισμούς  που ελέγχουν και τα καθεστώτα-  από την παραφροσύνη της αδιαλλαξίας και των εκρήξεων της τυφλής βίας, εκφράζεται όλο και συχνότερα το αίτημα για ποιότητα ζωής. Πάθη, όπως ο θρησκευτικός ή πολιτικός φανατισμός, η κοινωνική και ταξική προκατάληψη αποτελούν γενεσιουργές αιτίες για την πρόκληση ανυπολόγιστων ζημιών και για τη μη επούλωση ανοιχτών ακόμη πληγών. Η πληθύς, λοιπόν, των προβλημάτων και των παθημάτων, σε συνδυασμό με την αποπνευματοποίηση και την έντονα συμφεροντολογική νοοτροπία, είναι επόμενο να γίνονται αιτίες που οδηγούν πολλούς, που έχουν την ευαισθησία ν’ ανησυχούν, στην όλο και συχνότερη διατύπωση του αιτήματος για ποιότητα ζωής.

     Η άποψη – αίτημα αυτή είναι απόρροια μιας επιθυμίας, που παρά την αξία της έμπρακτης προοπτικής της οδηγεί σε υπέρμετρες απλουστεύσεις, έχοντας έτσι φυσικό επακόλουθο την άστοχη τοποθέτηση του ζητήματος. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε την αντίφαση. Ζητάμε ποιότητα ζωής και ξεχνάμε ότι απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ποιότητα των ανθρώπων. Έτσι προσπαθούμε να φτιάξουμε τη ζωή, χωρίς να φτιάξουμε τον άνθρωπο. Κάνουμε αγώνα ν’ ανεβάσουμε το βιοτικό και πολιτιστικό μας επίπεδο και αδρανούμε μπροστά στην ουσιαστική λύση του προβλήματος. Ο ρόλος του ανθρώπου στην ιστορική εξέλιξη δεν είναι παθητικός. Δεν είναι μόνο οι καταστάσεις που διαμορφώνουν τους ανθρώπους αλλά και οι άνθρωποι που διαμορφώνουν τις καταστάσεις. Αν, λοιπόν χάθηκε η ποιότητα της ζωής, είναι γιατί χάθηκε η ποιότητα των ανθρώπων.

[…] Ο άνθρωπος ανερμάτιστος, απογυμνωμένος από ιδανικά και σωστούς προσανατολισμούς χάνει την στοιχειώδη οξυδέρκεια να διακρίνει τις δυσοίωνες προοπτικές που εμφανίζονται, συνεχίζει απτόητος προς ένα μέλλον που του επιφυλάσσει οδυνηρές εκπλήξεις. Συνθλίβει κάθε αίτημα ποιότητας προς όφελος της ποσότητας. Οι όγκοι των απορριμμάτων μετρούν το μέγεθος του πολιτισμού του, του ‘πολιτισμού των σκουπιδιών’. Στη συνέχεια βλέποντας χαμηλή τη στάθμη της ποιοτικής ζωής αντιδρά, διαμαρτύρεται, εναντιώνεται στις καταστάσεις και λησμονεί ότι ο ίδιος υπήρξε δημιουργός τους. Είναι φανερό, τελικά, πως τα λάθη του που πληγώνουν το σώμα και την ψυχή του μέσω της κακής ποιότητας της ζωής του.}

Σαράντος Ι. Καργάκος – Προβληματισμοί  (Ένας διάλογος με τους νέους )Τόμος Ε΄ (απόσπασμα)

Εκδόσεις: Gutenberg (1989)