Μαργαρίτα Καραπάνου – Η ζωή είναι αγρίως απίθανη (αποσπάσματα)

{Τρίτη 6 Δεκεμβρίου

Μ Ο Λ Ι Σ  Α Γ Ο Ρ Α Σ Α το βιβλίο The Picture of Dorian Gray. Φαίνεται συναρπαστικό. Πρώτα πρέπει να δουλέψω, θα το διαβάσω το βράδυ.

Πόσο δίκιο έχει ο Oscar Wilde, όταν λέει: « Ηθικά ή ανήθικα βιβλία δεν υπάρχουν. Τα βιβλία  είναι καλογραμμένα ή κακογραμμένα. Τίποτ’ άλλο». Δεν πιστεύω στην ηθική. Δεν πιστεύω, επειδή δεν υπάρχει. Ό,τι κι αν κάνει ο άνθρωπος, αναγκαστικά θα βάλει κάτι βρώμικο μέσα του. Αλλά απ΄τη βρωμιά μπορεί κανείς να βγάλει αριστουργήματα. Πρέπει να ξέρεις να βρίσκεις  την ομορφιά στο καθετί. Πρέπει να βλέπεις παντού την ομορφιά, γιατί κατά βάθος όλα είναι όμορφα. Τα πάντα κρύβουν κάτι όμορφο και πρέπει να μπορείς να το ανακαλύψεις- εκείνοι που μπορούν είναι οι «καλλιτέχνες». Αυτή είναι η δουλειά τους, ο σκοπός τους. Να ψάχνουν, να βρίσκουν, να ομορφαίνουν, να δείχνουν. Και η καθημερινότητα κρύβει πράγματα μικρά, θαυμάσια, που τα εκχυδαΐζουμε. Υπάρχουν στιγμές τελειότητας που μας αποζημιώνουν για όλες τις μέρες.

Πρέπει να ξέρεις να διαλέγεις, να ξεχωρίζεις τις στιγμές, να τις ζεις ανάλογα με την αξία της καθεμιάς.  Δεν υπάρχει τίποτα πιο όμορφο. Πρέπει να ξέρεις να κοιτάς ένα δέντρο, πρέπει να ξέρεις να κοιτάς τα πράσινα φύλλα του ή τα γυμνά κλαδιά του. Τίποτα δε πρέπει να το κοιτάμε βιαστικά, γιατί στο τέλος μας γίνεται συνήθεια και η ζωή καταντάει μια φευγαλέα εικόνα, μια εικόνα στον άνεμο… Πρέπει να ‘χεις γνωρίσει την πλήξη. Για να εκτιμήσεις έπειτα τις πράξεις∙ πρέπει να ‘χεις μάθει στη δουλειά, για ν’ απολαύσεις στη συνέχεια μια βόλτα, μια ταινία. Πρέπει να ξέρεις να ξεχωρίζεις τα πράγματα, αυτό είναι το μυστικό, το μεγάλο μυστικό. Δε πρέπει να τ’ αφήσεις να χάνονται, πρέπει να κρατάς όσα μπορείς περισσότερα.

Αυτές είναι οι δέκα Εντολές μου.}    

{Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου

Σ Η Μ Ε Ρ Α είναι πολύ όμορφη μέρα. Νιώθω μια ελαφριά κατάθλιψη. Τον τελευταίο καιρό ειδικά, αισθάνομαι πολύ μόνη…

 Χθες είδα το «Le passage Du Rhin». Ο George Riviere ήταν απίθανος. Σε κάποια σκηνή κοιτάζει μια γυναίκα με τόσο πόθο στα μάτια του, που νιώθεις πως τίποτα άλλο πια δεν έχει σημασία. Είναι μια ταινία ρεαλιστική, απλή και ανθρώπινη. Βλέπουμε τα πάθη των ανθρώπων στο πραγματικό τους πλαίσιο, τις στεναχώριες τους, τις επιθυμίες τους, τις υποχρεώσεις τους… 

     Αυτό είναι που οι κινηματογραφιστές δεν μπορούν ποτέ να καταλάβουν. Προσπαθούν να βρουν τις τέλειες στιγμές του πάθους, δεν μας δείχνουν παρά μια όψη του έρωτα. Τα απλά πράγματα είναι πάντοτε και τα πιο πολύπλοκα, και μεγάλα είναι πάντοτε τα πιο απλά προβλήματα…

     Εάν έκανα ποτέ σινεμά, θα έκανα απλά πράγματα, γιατί εκεί βρίσκεται η ομορφιά. Γι’ αυτό τρέμω τους Φιλόσοφους. Τα περιπλέκουν όλα, επιχειρηματολογούν, προσπαθούν να βρουν την αρχή των πάντων, χαλάνε τη φυσική τάξη. Γιατί να πάει κανείς μακριά; Γιατί να μην πάρουμε τα πράγματα όπως είναι; Ο κόσμος είναι τόσο τέλεια φτιαγμένος, που θα ΄πρεπε να είμαστε ευτυχισμένοι απλώς και μόνο που ζούμε- τελεία και παύλα! Φυσικά, όλα αυτά που γράφω τώρα δεν είναι παρά Φιλοσοφίες…}

{Κυριακή 24 Μαρτίου

….Αυτή είναι η αιώνια καταδίκη μου; Να συγκρούομαι με την πραγματικότητα, μια πραγματικότητα πάντα διαφορετική απ’ τα όνειρά μου; Πιστεύω όμως πως η ψυχανάλυση θα με κάνει να περάσω από το «φανταστικό» πεδίο στ’ άλλο, το «πραγματικό», χωρίς πολλές απώλειες. Τι φοβάμαι να χάσω μ’ αυτή την «υποκατάσταση»; Ίσως το βαθύτερο εγώ μου, την ίδια την πηγή της ζωής μου. Δεν λένε μερικοί ότι η ζωή είναι πολύ σκληρή για να τα βάλεις μαζί της, και ότι τ’ αδύναμα πνεύματα καταφεύγουν στ’ όνειρο; Τι ξέρουν αυτοί; Τ’ όνειρο έχει κι αυτό τις απαιτήσεις του, την ηθική του. Κι αν όλοι οι ποιητές είναι αδύναμοι, τότε ζήτω η Αδυναμία!

     Εγώ πιστεύω πως οι λέξεις «πραγματικό» και «φαντασιακό» είναι πολύ πιο σύνθετες και διφορούμενες απ’ ό,τι φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Γιατί το φαντασιακό έχει κι αυτό την πραγματικότητά του, τους νόμους του, που συχνά είναι πολύ πιο δύσκολο να τους τηρήσεις και απ’ το αληθινά πραγματικό. Νομίζω, είμαι σίγουρη ότι αυτό που έχει σημασία είναι η πραγματοποίηση. Καθετί που καταλήγει σε πράξη, στην πραγματοποίηση, βρίσκεται στο πεδίο της πραγματικότητας, παύει να είναι στο φαντασιακό. Κι εκεί, πιστεύω, πρέπει να γίνει ο διαχωρισμός. Γιατί οτιδήποτε οδηγεί στην πράξη (με την σαρτρική έννοια) συγκρούεται αυτομάτως με την πραγματικότητα. Επομένως είτε πρόκειται για ποίημα, για μυθιστόρημα, για ταινία ή για το νέο μοντέλο ενός σπορ αυτοκινήτου, είναι το ίδιο πράγμα. Μη με πρήζουν λοιπόν ότι οι ονειροπόλοι είναι εκτός πραγματικότητας.

Πόσα «πρακτικά πνεύματα» δεν κάνουν τίποτα, δεν έχουν καμιά επαφή με τη ζωή… αν το να είσαι εντός πραγματικότητας συνίσταται στο να γνωρίζεις πρόσθεση και να μη σε κλέβει ο χασάπης σου, πολύ που με νοιάζει να είμαι σαν αυτούς τους βλάκες.

Τελικά, όμως, δεν μπορώ να μιλάω, αφού εγώ δεν ανήκω πουθενά. Ήδη όμως προαισθάνομαι σε ποιο χώρο θα κινηθώ.(Εάν η μικρή μου ματαιοδοξία, μια τάση να ξεχωρίζω με τον εύκολο τρόπο, δεν με κάνει να θυσιάσω ό,τι θεωρώ πολυτιμότερο στον κόσμο;

Την ελευθερία μου να εκφράζομαι.)} 

     

Μαργαρίτα Καραπάνου – Η ζωή είναι αγρίως απίθανη ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ 1959-1979 (αποσπάσματα)

Εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2008