Έριχ Σόερμαν - Ο Παπαλάνγκι (Απόσπασμα)

Έριχ Σόερμαν - Ο Παπαλάνγκι - Οι λόγοι του φύλαρχου Τουιάβιι από το νησί Τιαβέα του Νοτίου Ειρηνικού.


Ο Παπαλάνγκι είναι αυτός που χάνει τη ζωή του κάνοντας συνέχεια δουλειές για να βγάλει λεφτά, φοράει ρούχα γιατί ντρέπεται να δείξει το σώμα του, μένει σε πέτρινα μπαούλα και δεν ξέρει το διπλανό του, σκέφτεται από το πρωί μέχρι το βράδυ γιατί δε θέλει να θεωρείται κουτός, πηγαίνει στο σινεμά νομίζοντας ότι διασκεδάζει, διαβάζει εφημερίδες δήθεν για ενημέρωση, έχει θεοποιήσει τις μηχανές και το επάγγελμά του∙ ο Παπαλάνγκι είναι ο Ευρωπαίος, ο σύγχρονος άνθρωπος.

Μια καταπληκτική μαρτυρία ενός «άγριου» φύλαρχου από το νησί Τιαβέα του Ειρηνικού. Ένας «απολίτιστος», ο φύλαρχος Τουιάβιι, ήρθε στην Ευρώπη στις αρχές του αιώνα μας και κατέγραψε όσα είδε να συμβαίνουν, με σκοπό να τα πει στους υπηκόους του.
Ήθελε, με αυτό τον τρόπο, να δείξει πόσο ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει αποβεί σε βάρος της ουσιαστικής υπόστασης του ανθρώπου πάνω στη γη, όσο αυτός, ο άνθρωπος, απομακρύνεται από τις «πρωτόγονες» καταβολές του, και να προειδοποιήσει τους ιθαγενείς ότι ο λευκός αποικιοκράτης μπορεί να παρουσιάζεται σαν διαφωτιστής ενώ στην πραγματικότητα είναι διαφθορέας των τελευταίων κατάλοιπων αθώας και γνήσιας ζωής.
Τα λόγια του φύλαρχου μετέφερε και τύπωσε στην Ευρώπη ο Έριχ Σόερμαν, που είχε πάει εκεί σαν ιεραπόστολος.
{…} Ο Παπαλάνγκι κατοικεί σαν το μύδι σ’ ένα σκληρό καβούκι. Ζει ανάμεσα σε πέτρες όπως η σκολόπεντρα μέσα στις ρωγμές της πετρωμένης λάβας. Πέτρες είναι γύρω του, δίπλα του και πάνω του. Η καλύβα του μοιάζει μ΄ ένα όρθιο μπαούλο από πέτρα. ¨ένα μπαούλο με πολλά συρτάρια και πολλές τρύπες.
Από ένα σημείο μπορεί κανείς να μπει και να βγει στο πέτρινο καβούκι. Το σημείο αυτό ο Παπαλάνγκι το ονομάζει είσοδο, όταν μπαίνει στην καλύβα, και έξοδο όταν βγαίνει παρόλο που και τα δύο είναι ένα και το ίδιο πράγμα.{…}Στις καλύβες αυτές τώρα συμβαίνει να κατοικούν περισσότεροι άνθρωποι απ’ ότι ζουν σ’ ένα μόνο χωριό της Σαμόας, και γι’ αυτό πρέπει κανείς να ξέρει ακριβώς το όνομά της ‘Αιγκα (η οικογένεια) που θέλει να επισκεφτεί. Γιατί κάθε Άιγκα έχει για τον εαυτό της ένα ιδιαίτερο μέρος του πέτρινου μπαούλου, ή επάνω ή κάτω ή στο κέντρο, αριστερά ή δεξιά ή στη μέση. Και μια Άιγκα συχνά δεν ξέρει τίποτα απολύτως για τις άλλες, λες και δεν τους χωρίζει μόνο ένας πέτρινος τοίχος, αλλά είναι σαν να βρίσκομαι ανάμεσα τους η Μανόνο, η Απολίμα και η Σαβάι(τρία νησιά που ανήκουν στην ομάδα των νησιών της Σαμόα) και πολλές θάλασσες. Συχνά δεν ξέρουν τα ονόματά τους, κι αν συναντηθούν στην τρύπα της εισόδου, χαιρετιούνται μόλις και μετά βίας ή μουρμουρίζουν μέσα από τα δόντια τους κάτι στον άλλον σαν κάτι εχθρικά έντομα. Σαν να τους εξοργίζει το ότι είναι υποχρεωμένοι να ζουν τόσο κοντά ο ένας στον άλλο.
{…} Υπάρχουν πολλοί λευκοί που μαζεύουν το χρήμα που άλλοι έκαναν για αυτούς, το πηγαίνουν σ’ ένα καλά φυλαγμένο μέρος, πηγαίνουν όλο και περισσότερο χρήμα εκεί, μέχρι που κάποια μέρα να μη χρειάζονται πια ούτε εργάτες, γιατί τώρα το ίδιο χρήμα δουλεύει για αυτούς. Πώς αυτό είναι δυνατό χωρίς κάποια φοβερή μαγεία, δεν μπόρεσα ποτέ να το μάθω εντελώς∙ αλλά και πράγματι έτσι, δηλαδή το χρήμα γίνεται όλο και περισσότερο όπως τα φύλλα σ’ ένα δέντρο , και ο άντρας γίνεται πλουσιότερος ακόμη κι όταν κοιμάται.
Όταν κάποιος έχει πολλά χρήματα, πολύ περισσότερα από τους περισσότερους ανθρώπους, τόσα ώστε να μπορούν χιλιάδες άνθρωποι να κάνουν μ’ αυτά ευκολότερη τη δουλειά τους, αυτός δεν τους δίνει τίποτα। Βάζει τα χέρια του πάνω στο στρόγγυλο μέταλλο και κάθεται πάνω στο βαρύ χαρτί με απληστία και ηδονή στα μάτια του. Κι αν τον ρωτήσεις: «Τι θέλεις να κάνεις με τα πολλά σου χρήματα αφού εδώ, πάνω στη γη, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα παραπάνω από το να ντυθείς και να χορτάσεις την πείνα και τη δίψα σου;», αυτός δεν ξέρει να σου δώσει καμιά απάντηση ή λέει: «Θέλω να κάνω ακόμη περισσότερα λεφτά. Όλο και περισσότερα, πάντα περισσότερα». Κι εσύ σύντομα καταλαβαίνεις ότι τα λεφτά τον έχουν αρρωστήσει, ότι όλες του τις αισθήσεις τις εξουσιάζει το χρήμα.

Έριχ Σόερμαν : Ο Παπαλάνγκι- Οι λόγοι του φύλαρχου Τουιάβιι από το νησί Τιαβέα του Νοτίου Ειρηνικού.
Εκδόσεις: ύψιλον / βιβλία (ΑΕΡΟΣΤΑΤΟ)

(Μετάφραση από τα γερμανικά: Κατερίνα Λιάπτση - -Δημοσθένης Δασκόπουλος)