Vera Pavlova (Вера Павлова) (Βέρα Πάβλοβα) - A beast in winter

(Many Thanks to Kenia Cris from Brazil for letting me know about Vera Pavlova)






A beast in winter

A beast in winter,
a plant in spring,
an insect in summer,
a bird in autumn.
The rest of the time I am a woman.

Συνέντευξη της ποιήτριας Vera Pavlova

Η Vera Pavlova (Вера Павлова) γεννήθηκε στη Μόσχα στις 4 Μαϊου του 1963. Μουσικός και μουσικολόγος, διπλωματούχος της Ακαδημίας μουσικής “Gnessin” της Μόσχας, ειδικεύεται στην Ιστορία της μουσικής και αποκτάει διδακτορικό με θέμα τα τελευταία φωνητικά έργα του Σοστακόβιτς. Επηρεασμένη από τον Αράμ Χατσατουριάν, σκέφτεται να γίνει συνθέτης αλλά στρέφεται τελικά προς την ποίηση. Όπως λέει η ίδια επιθυμεί μ’ αυτόν τον τρόπο να εξερευνήσει καλύτερα «τον πνευματικό της ορίζοντα». Το 1997, σε ηλικία 24 ετών δημοσιεύει την πρώτη της ποιητική συλλογή και το 2000 λαμβάνει από τη Ρώσικη Ακαδημία των Γραμμάτων το βραβείο Apollo Grigoriev.
Στη Ρωσία θεωρείται μία από τις κυριότερες ποιητικές μορφές της γενιάς της. Η ποίησή της χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη λιτότητα έκφρασης και είναι εντυπωσιακό το τι καταφέρνει να αποδώσει σε νόημα με λιγότερους από δέκα ή συχνά με πέντε στίχους. Το έργο της μεταφράστηκε στα αγγλικά από το σύζυγό της, Steven Seymour και δεν έχει μεταφραστεί προς το παρόν στα ελληνικά.
Η παρακάτω συνέντευξή της παραχωρήθηκε στην Alena Bondareva  και αναδημοσιεύεται μεταφρασμένη στο P&I με άδεια της ποιήτριας και εν όψει της συμμετοχής της  στο πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης που θα πραγματοποιηθεί στις 29-31 Ιουλίου στην Τήνο, στο οποίο και θα παραστεί. Ευχαριστούμε ιδιαίτερα την κυρία Pavlova για την παραχώρησή της αυτή. Χαρίζει έτσι στο ελληνικό κοινό, ένα μοναδικό κείμενο πλούσιο σε νόημα, που δεν θα σας αφήσει αδιάφορους είτε αγαπάτε την ποίηση είτε όχι. Τη μετάφραση του αρχικού κειμένου επιμελήθηκε η Λητώ Σεϊζάνη.
-
Η σχέση μου με την ποίηση της Vera Pavlova ξεκίνησε όταν πήρα στα χέρια μου μια μικρή ποιητική της συλλογή. Θυμάμαι έντονα πώς κρατούσα το ασπρόμαυρο βιβλίο με τίτλο «Το προσωπικό ημερολόγιο μιας άριστης μαθήτριας» (2000), και πώς το άνοιξα τυχαία στο σημείο όπου βρήκα το εξής:
Ο αέρας που σε περιβάλλει τρέμει
Σαν τον αέρα γύρω από μια κυψέλη…
Και μετά από μερικές σελίδες:
Χαιρετισμοί, λέξεις μπερδεμένες,
είσαι ανάλαφρος σαν αεράκι,
σαν τα λατινικά ενός επισκόπου,
με φτερά και γεμάτο σώμα…
Και ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι είχα επιστρέψει στην αρχή του βιβλίου και ότι το διάβαζα προσεκτικά, χωρίς να προσπερνώ ούτε έναν στίχο, κι ότι μέσα στο μυαλό μου προσπαθούσα να συνθέσω ένα φανταστικό πορτραίτο της οξυδερκούς ηρωίδας του βιβλίου, προσπαθούσα να μαντέψω πόσο άραγε να έμοιαζε με την λογοτέχνιδα…Αργότερα θα διάβαζα περιστασιακά κάποιες επιλογές από την ποίηση της Pavlova σε μηνιαία λογοτεχνικά έντυπα και στο Διαδίκτυο.
Μόνο μετά από επτά χρόνια θα κατάφερνα να δω την ίδια την Vera Pavlova στην διάρκεια μιας ανάγνωσης των στίχων της. Και αποφάσισα αμέσως να της πάρω μια συνέντευξη πάση θυσία. Έμαθα ότι η Vera Pavlova παραχωρούσε πολύ απρόθυμα συνεντεύξεις και επί πλέον ότι ετοιμαζόταν να φύγει για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το καλύτερο που μπορούσα να κάνω ήταν να ζητήσω την άδειά της προκειμένου να μείνουμε σε επαφή μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
– Πότε αρχίσατε να γράφετε ποιήματα;
– Σχετικά αργά, στην ηλικία των είκοσι χρόνων, αφού είχε γεννηθεί η πρώτη μου κόρη. Στην κυριολεξία μέσα στο μαιευτήριο. Το γεγονός ότι έγραψα ποίηση ήταν πιθανώς κάτι παρόμοιο με ένα παρατεταμένο σοκ μετά τον τοκετό. Όπως και νά’χει το πράγμα, τη στιγμή που έγινα μητέρα, άρχισα και να γράφω ποίηση.
– Και πότε συνειδητοποιήσατε ότι έχετε γίνει ποιήτρια;
– Αυτό συνέβη πολύ αργότερα. Χρειάστηκα 15 χρόνια για να συνειδητοποιήσω ότι είχα πάει πολύ μακριά, ότι η ασθένεια είχε παραμεληθεί, ότι δεν υπήρχε θεραπεία γι’αυτήν και ότι δεν μπορούσα να ζήσω χωρίς να γράφω.
– Τι ρόλο έπαιξε η παιδεία σας της μουσικολογίας στην δημιουργική σας εξέλιξη;
– “Δεν υπάρχει τίποτα πιο απαραίτητο στον κόσμο από τη μουσική.” Αυτή η φράση του Aleksandr Blok θα μπορούσε να είναι και δικό μου σύνθημα. Η μουσική είναι η πατρίδα μου, η δεύτερή μου γλώσσα, η παρηγοριά μου. Όλες μου οι ικανότητες προέρχονται από τη μουσική. Ο τρόπος που αντιλαμβάνομαι τον κόσμο περνάει μέσα από το άκουσμά της, και η αντίληψη του ακούσματος του κόσμου σχηματίστηκε όταν μάθαινα σολφέζ, σύνθεση μουσικής, ανάλυση μουσικής φόρμας. Μου είναι αδύνατον να προσευχηθώ χωρίς να τραγουδήσω, να γνωρίσω την ευτυχία της αγάπης που βρίσκει ανταπόδοση χωρίς να δημιουργήσω και μουσική μαζί, να βυθιστώ στον εαυτό μου χωρίς να παίξω πιάνο.
– Τι νοιώθετε για την πεζογραφία (ποιά είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της, σε σύγκριση με την ποίηση); Έχετε δοκιμάσει να γράψετε πεζά κείμενα;
– Η πεζογραφία είναι σαν την πρόσθεση, η ποίηση σαν τον πολλαπλασιασμό. Δεν μπορούμε να μιλάμε για πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της μιας σε σχέση με την άλλη: είναι δυο εντελώς διαφορετικές λειτουργίες. Φυσικά και είμαι μερικές φορές υποχρεωμένη να γράψω πεζά κείμενα, όπως γράμματα, ημερολόγιο, δοκίμια για τη μουσική, απαντήσεις σε ερωτηματολόγια όπως π.χ. για το περιοδικό σας…Δεν μ’αρέσει όμως πάρα πολύ. Απαιτεί να κάνω ορισμένες άσχετες κινήσεις, ενώ εγώ είμαι συνηθισμένη να παίρνω τον πιο σύντομο δρόμο. Ακόμα κι όταν καθαρίζω πατάτες. Τα ποιήματα είναι ο πιο σύντομος δρόμος προς το νόημα, ο πιο ευθύς και ο πιο γρήγορος. Ο Brodsky το έθεσε έτσι: “Η πρόζα είναι το πεζικό, η ποίηση η αεροπορία”.
– Ο Αμερικανός ποιητής, T.S Elliot, είπε: “Ποίηση σημαίνει το να μεταμορφώνεις το αίμα σε μελάνι”. Εσείς κάποτε κάνατε μια παρατήρηση που είχε περίπου ως εξής «Ποίηση είναι όταν οι μόνες δυνατές λέξεις μπαίνουν στη μόνη δυνατή σειρά”. Τι άλλο είναι για σας η ποίηση;
– Θα μπορούσα να φτιάξω ολόκληρο βιβλίο με τους ορισμούς μου για την ποίηση. Παραδείγματος χάριν, “Η ποίηση είναι AIDS: ο ποιητής είναι άρρωστος, ο αναγνώστης μολύνεται”. Ή “Η ποίηση συντομεύει τη ζωή ως προς το μήκος της αλλά την επεκτείνει ως προς το πλάτος της, καθώς διευρύνει το ύψος της.” Συνθέτω έναν ατέλειωτο κύκλο αποφθεγμάτων με τίτλο «Νοηματική γλώσσα για κωφαλάλους». Περιλαμβάνει πολυάριθμους ορισμούς της ποίησης. Και το μεγάλο πλήθος αυτών των ορισμών δείχνει ότι κάτι που δεν έχει όρια δεν μπορεί να οριστεί.
– Ο Brodsky είπε επίσης: “Ένας ποιητής είναι το μέσον για την ύπαρξη της ποίησης”. Συμφωνείτε με αυτόν τον ισχυρισμό;
– Αν δεν κάνω λάθος, ο Brodsky αποκάλεσε τον ποιητή όχι μέσον αλλά όργανο της γλώσσας. Αλλά όπως και νά’χει, έχει δίκιο. Καθώς είμαι υποχρεωμένη να σταθώ στο ύψος της εικόνας της ερωτικής ποιήτριας (!), διατυπώνω επίσης τη σχέση ποιητή/γλώσσας ως εξής: “Η έμπνευση είναι μια σεξουαλική συνεύρεση με τη γλώσσα. Μπορώ πάντα να αισθανθώ πότε η γλώσσα με ποθεί. Και δεν λέω ποτέ όχι. Για μένα είναι πάντοτε καλό. Και για τη γλώσσα; Μερικές φορές η απάντηση φαίνεται να είναι ναι, άλλες έτσι κι έτσι. Αλλά σίγουρα δεν είναι ποτέ τόσο καλό για τη γλώσσα όσο για μένα.” (“Νοηματική γλώσσα για κωφαλάλους”)
 – “Το Ουράνιο Κτήνος”, “Η Δεύτερη Γλώσσα”, “Tο Προσωπικό Ημερολόγιο μιας Άριστης Μαθήτριας” – είναι τίτλοι των ποιητικών σας συλλογών. Πώς τους σκέφτεστε και πώς φτιάχνετε τη δομή των βιβλίων σας;
– Θα μπορούσα να σας πω δέκα διαφορετικές ιστορίες για το πώς οι δέκα τίτλοι των βιβλίων μου με βρήκαν, και πιστεύω ότι θα ήταν ιστορίες ενδιαφέρουσες, και σχεδόν μυστικιστικές. Η αναζήτηση του μόνου δυνατού τίτλου για ένα βιβλίο είναι παρόμοια με την αναζήτηση της μόνης δυνατής λέξης για ένα ποίημα, αλλά στον υπερθετικό βαθμό. Δεν αναζητάς μονάχα τη μόνη δυνατή λέξη αλλά και τη μόνη μοναδικά δυνατή λέξη. Ένα βιβλίο, όπως κι ένα νεογέννητο, ΞΕΡΕΙ το όνομά του, και εσύ πρέπει απλώς να μαντέψεις το όνομα αυτό. Πιστεύω ότι κατάφερα να μαντέψω τα ονόματα για τις κόρες μου και για τα βιβλία μου. Όσο για την δημιουργία των βιβλίων, τα μισά δημιουργήθηκαν σαν ιστορίες με μισοκαλυμμένη πλοκή, ενώ τα άλλα μισά έχουν μπει με χρονολογική σειρά, δηλαδή την ευθύνη για τη δημιουργία τους την ανέλαβε η ζωή. Για μένα η δεύτερη μέθοδος είναι ίσως αυτή που προτιμώ.
– Πώς γράφετε αλήθεια; Δουλεύετε κάθε μέρα ή περιστασιακά;
-Αν δεν προκύψει τίποτα, π.χ.ταξίδια, υποχρεώσεις, έγνοιες των άλλων, γράφω κάθε μέρα, το πρωί, στο κρεββάτι ή μέσα σ’ένα πολύ ζεστό λουτρό.
– Τα ποιήματα αντιπροσωπεύουν μια διαφορετική μορφή ύπαρξης για σας, ή είναι η ίδια η ύπαρξή σας;
– Τα ποιήματα είναι η ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ μορφή της ύπαρξής μου.
– Πώς νοιώθουν για τα γραπτά σας αυτοί που βρίσκονται σε πιο στενή σχέση μαζί σας;
– Ο πιο στενά συνδεδεμένος από αυτούς, ο άντρας μου, διαβάζει κάθε στίχο μου πριν απ’όλους τους άλλους. Κανείς δεν με καταλαβαίνει όσο αυτός. Κι αυτό είναι πηγή μεγάλης ευτυχίας για μένα (και μεγάλων βασάνων για εκείνον) γιατί δεν διαβάζει απλώς τα ποιήματά μου αλλά τα μεταφράζει και στα αγγλικά. Μεταφράζει ποιήματα που είναι αφιερωμένα σ’εκείνον, που τα έχουμε ζήσει μαζί …
– Τι σας εμπνέει;
– Η έμπνευση είναι μια κατάσταση που είναι σχεδόν ανεξάρτητη από εξωτερικά ερεθίσματα. Αλλά όταν έρχεται, και κανείς δεν ξέρει πώς και από πού, τρέφεται απ’οτιδήποτε βρει μπροστά της, απ’οτιδήποτε τυχαίνει νά’ναι εύκαιρο, και όσο πιο κοινό είναι το εύκαιρο αντικείμενο, τόσο πιο ασυνήθιστες οι εξομολογήσεις που η έμπνευση μπορεί ν’αντλήσει απ’αυτό.
– Ο κόσμος λέει για σας: “Η Vera Pavlova είναι ποιητής”(poet). Σας ενοχλεί όταν αναφέρονται σε σας ως σε ποιήτρια (poetess);
– Δεν έχω τίποτα εναντίον της λέξης «ποιήτρια». Η λέξη ταιριάζει τέλεια με τους κανόνες μορφολογίας της ρωσικής γλώσσας.
– Γράφετε για την αγάπη, για το όραμα της γυναίκας για τον κόσμο, αλλά το έργο σας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί απλώς γυναικεία ποίηση. Έχει σημασία για σας αν ο κόσμος αποκαλεί το γράψιμό σας ανδρικό ή γυναικείο;
– Πιστεύω κατά κάποιο τρόπο ότι τα ποιήματά μου μπορούν να χαρακτηριστούν απλώς ποιήματα για γυναίκες. Κι αυτό τα ξεχωρίζει από πολλά άλλα ποιήματα για γυναίκες.
–Με ποιόν από τους σύγχρονους ποιητές αισθάνεστε περισσότερη συγγένεια;
– Προσπαθώ ν’αποφεύγω ν’απαντώ σε αυτή την ερώτηση. Δεν θέλω να δίνω κατευθύνσεις, προτιμώ να φέρομαι σαν μεσάζων. Κάθε άνθρωπος βρίσκει μόνος του τον αγαπημένο του ποιητή. Πώς; Για παράδειγμα: κάποια φίλη μιας φίλης μου ξεφύλλιζε βιβλία μέσα σ’ένα βιβλιοπωλείο και ξαφνικά ένα βιβλίο έπεσε από ένα επάνω ράφι στο κεφάλι της. Καθώς έτριβε το σημείο που την πονούσε, άνοιξε το βιβλίο που είχε πέσει. Και συνειδητοποίησε ξαφνικά: Αυτό είναι, αυτός είναι ο δικός μου ποιητής.
– Τίνος βιβλία διαβάζετε αυτό τον καιρό;
– Χθες τελείωσα την «Ημέρα των Oprichnik” του Vladimir Sorokin, και άρχισα να διαβάζω τον “Μπόρις Πάστερνακ” του Dmitri Bykov.
– Ξέρω ότι έχετε γράψει αρκετά επιτύμβια λόγια για τον εαυτό σας. Όπως το αντιλαμβάνομαι, δεν είναι απλώς ένα λογοτεχνικό παιχνίδι για σας, αλλά κάτι που το παίρνετε στα σοβαρά. Μήπως επειδή δεν θέλετε οι επίγονοί σας να τα γράψουν για σας αλλά να το κάνετε εσείς αντί για εκείνους; Ή μήπως υπάρχει κάποιος άλλος λόγος;
– Όχι, πρόκειται ακριβώς για ένα λογοτεχνικό παιχνίδι. Προτίθεμαι να γράψω ένα ολόκληρο βιβλίο με επιτύμβιες φράσεις για τον εαυτό μου και περιγραφές για διάφορες ταφόπλακες που θα μου ταίριαζαν. Σε τελική ανάλυση, πρέπει κανείς να δώσει στον άλλο κόσμο λίγη ζεστασιά!
– Είπατε σε μια συνέντευξή σας: “Γράφω για να βρω ανθρώπους”. Για ποιόν άλλο λόγο γράφετε;
– Αμφιβάλλω αν είπα αυτό το πράγμα κατά λέξη. Φυσικά και δεν είναι αυτός ο λόγος για τον οποίο γράφω. Οι θαυμάσιοι άνθρωποι που με περιβάλλουν, εκείνοι τους οποίους τα ποιήματά μου οδήγησαν σε μένα, είναι η συνέπεια του ότι γράφω ποιήματα, όχι ο λόγος για τον οποίο τα γράφω. Ο λόγος είναι αλλού και δεν θα σας πω ποιός είναι.
– Ορισμένα ποιήματά σας είναι σκανδαλώδη, αν μπορώ να το θέσω έτσι. Η «Μίμηση της Αχμάτοβα» για παράδειγμα. Πόσο σημαντική είναι για έναν ποιητή μια προσέγγιση που δεν είναι και τόσο σοβαρή;
– Μα η «Μίμηση της Αχμάτοβα» αναφέρθηκε πρόσφατα στο Διαδίκτυο ως ποίημα της ίδιας της Αχμάτοβα!
– Παλιότερα, οι κριτικοί είχαν τη συνήθεια να σας δυσφημίζουν και να σας κατηγορούν για ένα σωρό πράγματα. Έχει αλλάξει τώρα η στάση τους;
– Δεν έχω ιδέα.
– Πώς φαντάζεστε τον ιδανικό αναγνώστη σας;
– Ο ιδανικός μου αναγνώστης είναι ο άντρας μου.
– Το να είστε επιτυχημένη και δημοφιλής είναι σημαντικό για σας;
– “Είσαι γνωστός όταν δεν ξέρεις καθόλου ποιός σε ξέρει και πόσα ξέρει για σένα” (“Νοηματική γλώσσα για κωφαλάλους”). Είναι σαν να κρυφοκοιτάζει τα όνειρά σου κάποιος ξένος. Αν και μερικές φορές είναι αστείο. Για παράδειγμα γυρίζοντας στο σπίτι, περνούσα από μια σκοτεινή αυλή κάποιου σπιτιού και ξαφνικά μια ομάδα μεθυσμένων αγοριών και κοριτσιών πετάχτηκε από τους θάμνους: “Ξέρουμε ποιά είσαι. Σε είδαμε στην τηλεόραση που μιλούσες με ωραίους στίχους. Είσαι ο θρύλος της περιοχής μας”. Και μετά από δυο μέρες, από τους ίδιους θάμνους εν χορώ: “Η Vera Pavlova, το αστέρι!”
– Όταν διαβάζει κανείς τα ποιήματά σας σχηματίζει την εντύπωση ότι για σας κάθε μέρα είναι η τελευταία σας. Ζείτε πράγματι έτσι; Ή μήπως είναι ο τρόπος με τον οποίο οι ηρωίδες σας αντιλαμβάνονται τον κόσμο;
– “Η δουλειά μου είναι σφιχτή. Η ζωή μου είναι μελάτη.” (“Νοηματική γλώσσα για κωφαλάλους”)
– Ξαναδιαβάζετε συχνά τα ποιήματά σας;
– Όχι συχνά αλλά με ευχαρίστηση.
– Ταξιδεύετε συχνά; Σε ποιά χώρα είχατε την καλύτερη υποδοχή;
– Δεν είχα ταξιδέψει ποτέ εκτός των συνόρων της Ρωσίας μέχρι τα τριανταεπτά μου. Αλλά τα τελευταία έξι χρόνια ταξίδεψα πολύ. Η Αμερική έγινε το δεύτερο σπίτι μου. Παντού με υποδέχονται καλά, όπου κι αν πάω. Ίσως ιδιαίτερα καλά στη Γερμανία.
– Γίνεται λόγος αυτό τον καιρό για την κρίση στο διάβασμα. Οι ποιητικές συλλογές θεωρούνται τα λιγότερα δημοφιλή αναγνώσματα. Συμφωνείτε μ’αυτό;
– Αυτά λένε τα στατιστικά και δεν γίνεται να διαφωνήσει κανείς.
-Σας διαβάζουν πολλοί ξένοι;
– Σχετικά με τους αναγνώστες μου… Μια φοιτήτρια στην Αμερική που δεν ήξερε λέξη ρώσικα ξέσπασε σε κλάμματα όταν ο Στήβεν, ο άντρας μου, διάβαζε τις μεταφράσεις των ποιημάτων μου που είχε κάνει.
– Είναι ευτυχισμένος άνθρωπος η Vera Pavlova;
– Ναι.




Πηγή : http://peopleandideas.gr
http://peopleandideas.gr/2010/05/31/vera_pavlova-2/